İnsanın Fabrika Ayarları (İFA) – İlişkiler ve Stres (II.Kitap)

Yazar

Sinan Canan’ı kendi ifadeleri ile tanıyalım; Üç çocuk babası; biyoloji mezunu; fizyoloji doktoru; sinirbilim sevdalısı; “kaotik ve fraktal” olan herşeye tutkun; bilgiye ve hikmete dair her öğrendiğini herkese anlatma takıntısından mustarip; hayatın tek bir işle uğraşmak için fazla uzun, insanın ise tek bir işle ömrünü tüketmek için fazla karmaşık olduğuna ikna olmuş; hikmet ve şahitlik peşinde, nefes alan, yemeyi içmeyi seven; zanları, hataları ve kusurları ile insanlardan bir insan…

Sinan Canan hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için site adresi: www.sinancanan.net

Kitap

Üçlemeden oluşan İFA (İnsanın Fabrika Ayarları) isimli kitap serisinin “Beden” başlıklı ilk kitabını daha önce yorumlamıştık. Bu sefer serinin “İlişkiler ve Stres” başlıklı ikinci kitabını ele alıyoruz. Kendimizi tanımak ve anlamlandırabilmek için yol gösteren bu kitap ufuk açıyor ve insanın tabiatında var olan ilişki ve stres kavramlarını biraz daha detaylı masaya yatırıyor.

İFA Beden (I.kitap)

“İlişkiler ve Stres” başlığına sahip serinin ikinci kitabı “Olumlu ve Zengin Sosyal İlişkiler” ve “Düşük Stresli Bir Yaşam” isimli iki bölümden oluşuyor.

Kitabın ilk bölümünde sosyal ilişkiler kapsamında insan ele alınıyor. Kitapta, “Neden yalnız olmuyor?”, “Sosyal bağlanmaya ayarlı bir canlı”, “Hayvanlarda ahlak var mı?”, “Mizah: Gelişmiş beyinlerin işi”, “Sosyal medyaya neden bayılıyoruz?”, “İyilik yapmak neden iyidir” gibi ilgi çekici konu başlıklarına değiniliyor. Yazar bu kısmı şu şekilde ifade ediyor; “Diğer insanlar olmadan, sevmeden ve sevilmeden, güvenebileceğimiz az sayıda insanla beraber olamadan yaşayamıyoruz; ömrümüz kısalıyor ve erkenden ölüyoruz.”

“Düşük Stresli Bir Yaşam” başlıklı bölümde ise insanın hayatta kalma araçlarından biri olan stresin nedenleri ifade ediliyor, şehir hayatındaki izleri takip ediliyor ve düşük stresli yaşam için öneriler getiriliyor. Kitapta, “Olumsuzluk dedektörü”, “Meditasyonun beynimize etkileri”, “Anda bulunma pratiğinin önemi”, “Stresi yönetme becerisi”, “Şimdide kalmak için bazı basit egzersizler” gibi ilgi çekici konu başlıkları işleniyor. Yine yazar bu kısmı şu şekilde ifade ediyor; “Doğal ortamımızdan kopup şehirlere yerleşmeye başladığımızdan beri en önemli sorunumuz, doğada işimize çok yarayan stres sisteminin her gün aktif olması. Stres yönetmeyi öğrenmeliyiz.”

Kitap yorumu

Sinan Canan’ın yazmış olduğu İFA serisinin bu ikinci kitabını burada acizane yorumlamaya çalışacağım. Buyurunuz;

Öncelikle dolu dolu bir kitaptan bahsedeceğimi belirtmek isterim. Bu kitapta insanın temel ihtiyaçları arasında olan yani fabrika ayarları içerisinde bulunan “İlişki” ve “Stres” kavramları birçok açıdan masaya yatırılıyor. Nasıl ki insan için “hareket” ve “yemek” önemli ise, sosyal bir ilişki kurarak devam ettirme ve stres gibi bir yapı sayesinde hayatta kalma da bir o kadar önem arz ediyor. Atalarımızın doğal yaşam koşullarında stres sayesinde hayatta kalabilmesi ne kadar değerli ise, günümüzde şehir hayatında stres yönetimini yapabilmek ve sağlıklı kalabilmek de bir o kadar değerli oluyor. Yine insanın sosyal bir çevre oluşturabilmesi eski zamanlarda olduğu kadar günümüzde de çok ama çok kıymetli bir meziyet olarak değerini koruyor.

Bana göre kitabın genel gayesi okuyucuda farkındalık oluşturmak ve neden-sonuç ilişkisini gözler önüne sererek okuyucunun algılarını açmaktır. Okuyucuya insanı farklı yönleri ile tanıtmak ve günümüzdeki ilişki ve stres kaynaklı sorunlardan bir nebze de olsa kurtulabilmesi için yol göstermektir.

Peki bu durum kitapta nasıl işlenmiştir biraz bundan bahsedelim; öncelikle, geçmişte yaşamış atalarımızın yaşam şartlarından bize genlerle miras kalmış kodların ve insanı insan yapan fiziki ve biyolojik meziyetlerin günümüz dünyasında çağdaş yaşam dediğimiz hayatın bizlere sunduğu olanaklar ile çatışmasına ve yarattığı sorunlara “ilişkiler ve stres” çerçevesinde değiniliyor. Kodlarımıza uymayan durumlar irdelenerek çözüm önerileri sunmaya gayret ediliyor. Bilimsel ve günlük yaşamdan örnekler verilerek okuyucunun kafasında bu önerilerin netleştirilmesine çalışılıyor.

Bu kitabı okuduğunuzda birçok bilgiyle ve birçok durum analiziyle karşılaşacaksınız. Bu nedenle, IFA serisini okurken Sinan Bey’in çeşitli platformlarda gerçekleştirdiği konferans, sunum ve toplantılarının sosyal medyada yer alan videolarını ve “Açık Beyin” başlığı altında yayınlanan videoları izleyerek edindiğiniz bilgileri desteklemenizi tavsiye ederim. Böylece yazarın anlatmak istediklerini ve fikirlerini daha ayrıntılı ve geniş çerçevede anlama imkanı bulabilirsiniz.

Hayatınız ile ilgili farkındalığınızı artırmak istiyorsanız tam size göre bir kitap olduğunu söyleyebilirim. Bu kitapta altı çizilecek o kadar çok yer var ki, bu kitabı ve hatta İFA serisini birkaç kere okuyarak iyice idrak edilmesi gerektiğini düşünüyorum ve tavsiye ediyorum. Ayrıca, yazar, iyi bir üslup, sade ve akıcı bir dil ile bu kitabın daha da anlaşılabilir olmasını sağlıyor. Daha ne olsun 🙂

Yazarın insanı inceleme isteğini tetikleyen sebebi arka kapakta yer alan şu cümlede buluyoruz; “Hepimiz “daha doğru yaşamaya” çalışıyoruz. Sürekli öğrenme peşindeyiz ama gittikçe genişleyen bilgi havuzundan çoğu zaman doğruları seçemiyoruz. Uzmanlar da sıklıkla görüş ayrılığına düşüyorlar. Konu “insan” iken, bilim de bu kadar açık ve net bir araçken bu kadar anlaşmazlık nereden geliyor?”

Yine kitabın arka kapağında kitabın size ne vereceğine dair bir ipucu barındırıyor; “Bu kitap, soruların cevaplarını vermekten ziyade kendiniz için en doğru cevapları bizzat sizin bulabilmeniz için yazıldı. Bundan sonrası ise size kalıyor.”

Keyifli okumalar diliyorum!

Künye

Yazar: Sinan Canan

Sayfa sayısı: 190 sayfa

Yayınevi: Tuti Kitap

Arka kapak

Hepimiz “daha doğru yaşamaya” çalışıyoruz. Sürekli öğrenme peşindeyiz ama gittikçe genişleyen bilgi havuzundan çoğu zaman doğruları seçemiyoruz. Uzmanlar da sıklıkla görüş ayrılığına düşüyorlar. Konu “insan” iken, bilim de bu kadar açık ve net bir araçken bu kadar anlaşmazlık nereden geliyor?
 
Elinizdeki kitap, bir üçlemenin ikinci kitabıdır. İnsanın Fabrika Ayarları serisi bir bütün olarak insanlığın gereklerini İFA edebilmek için, bilimsel gerçeklere farklı bir çerçeve öneriyor. İnsanın Fabrika Ayarları, kendinizi başka bir bakış açısından bir kez daha anlamaya davet ediyor.
 
• İnsan neden bu kadar çıplak ve aciz?
• Bedensel ihtiyaçları karşılanan insan neden mutlu olamıyor?
• Yüz yıl önceki insanların bilmediği bunca yeni “ölüm nedeni” nereden çıktı?
• Neden hareketsiz kalınca hastalanıyoruz?
• Fazla yemek bize neden iyi gelmiyor?
• Yalnız kalınca neden erken ölüyoruz?
• Bedenin stres tepkileri, tüm hayvanların hayatta kalmasına yardımcı olurken, bizi neden bu kadar yoruyor hatta hasta edip öldürebiliyor?
• Sınırlarını aşamayan, zihnini ve bedenini zorlamayan insanlar neden bunalıma giriyor?
• Yaratılışımıza uygun bir yaşam kurmak ve bunu sürekli hale getirmek bu kadar zor mu?
 
Bu kitap, bu ve benzeri sorularının cevaplarını vermekten ziyade kendiniz için en doğru cevapları bizzat sizin bulabilmeniz için yazıldı. Bundan sonrası ise size kalıyor.
 
Kendinize iyi bakın, göreceksiniz…