Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökeni

Yazar

Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 1914 yılında doğmuş ünlü Sümerolog. Kırım göçmeni olan ailesi İzmir’de yaşamaktayken, 1919 yılında İzmir işgal edilince Çorum’a yerleşti. İlkokula Çorum’da başlayan Çığ eğitim hayatına Bursa’da devam etti ve Bursa Kız Muallim Mektebi’den mezun olunca babasının öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir’e tayin oldu. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümüne kaydoldu. Nazi yönetiminden kaçıp Türkiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesi’nde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Güterbock‘dan Hitit Dili ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger’den Sümer ve Akad Dilleri ve Mezopotamya Kültürü derslerini aldı. 1940 yılında Ankara Üniversitesinden mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi Çivi Yazılı Belgeler Arşivine uzman olarak atandı. Müzede çalıştığı yıllar boyunca meslektaşı Hatice Kızılay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırdı, 74.000 tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu, 3.000 tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımladı. Ayrıca Sayın Çığ, yurtdışında farklı kongrelere katıldı, yabancı üniversitelerde çalışmalar yaptı ve farklı sergilerde yer aldı. 1972’de ise emekliye ayrıldı. Emeklilikten sonra bir süre yurtdışında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ farklı kongrelere ve konuşmalara katılmaya devam etti. Prof. Kramer’in “History Begins at Sumer” adlı kitabını Türkçeye çevirdi ve kitap 1990’da “Tarih Sümerle Başlar” adıyla Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtan kitaplar yazdı.

Kitap

Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökeni, kitabın isminden de anlaşılacağı üzere Sümer tablet yazılarında geçen bazı hikayeler ile Tevrat, İncil ve Kur’an’da yazılı metinlerin karşılaştırılmasını içeriyor. Bu karşılaştırma ile amaçlanan din kökenli dediğimiz bazı uygulamaların bilinen dinlerin daha öncesinde de var olduğunu göstermek olmuştur.

Muazzez İlmiye Çığ, zamanının en iyi sümerologları, hititologları ve diğer mezopotamya dillerini içeren bilim dalları üzerinde çalışmalar yapmış bilim adamlarından eğitim almıştır. Bu süreçte yaptığı çalışmalar ile binlerce, sümerlere, hititlere ve benzeri çivi yazılı dillere ait, tableti incelemiş ve arşiv oluşturmuştur. Bu çalışmalar eşliğinde özellikle en eski yazılı kaynak olması nedeni ile sümerlerin üzerine eğilmiştir. Tabi en eski yazılı kaynakta yazan, günlük hayatı ve ibadet ritüellerini de içeren, metinleri, dini kaynaklar olan Tevrat, İncil ve Kur’an’da geçen metinler ile karşılaştırmak olanağı doğmuştur. Sayın Çığ bu işi üstlenmiş ve bu kitap ortaya çıkmıştır.

Kitap yorumu

Çok tartışmalara neden olan bir kitabın yorumunu yapacağım. Bu yüzden çok derinlere inmemeye çalışarak düşüncelerimi ifade etmek istiyorum.

Kitabın yorumuna başlamadan önce konusu geçen Sümerlilere bir göz atalım; Sümerliler kimdir; MÖ 4000-2000 yılları arasında güney mezopotamya’da yaşamış (Güney Irak) bir millettir. İlk yazıyı bulan ve kullanan, ayrıca matematik, astronomi ve tıp gibi bir çok dalda bilgi üretmiş ayrıca fal ve büyü gibi konularda yazılı kaynaklar oluşturmuşlardır. Yine, bilinen ilk “bira” tarifi gibi, yemek ve içecek tarifleri ilk Sümerlerde görülmektedir. Kısaca, yazıyı icat ettikleri (bilinen en eski yazı) ve bildiklerini kil tabletlere geçirdikleri için (kil tabletler de toprak altında uzun yıllar bozulmadan kalabilmişlerdir) hem yazılı tarihin başlangıcı olmuşlar hem de günümüze bir çok değerli bilgi ve belge ulaştırmışlardır.

Gelelim Sümerlerin inanç sistemine; çok tanrılı bir inanca sahiptirler ve her şehrin bir tanrısı mevcuttur. Tanrıların üstünde onları yönlendiren başka tanrılardan da bahsediliyor. Yani bir tanrılar sistemi var. Şehrin Tanrısı sorumlu olduğu şehre bereket de getirebilir, eğer kızarsa felaket de getirebilir. Yani tanrı aktif bir rol oynuyor hayatta.

Gerek inanç yönünden, gerek bilim yönünden ve gerekse sosyal hayat yönünden olsun çok aktif bir dönemi yaşamış ve yazı ile kayda geçirmiş olan Sümerler tarihin başlangıcını belirlemişlerdir. Evet, “tarih” yazı ile gerçek anlamda başlamıştır.

Bu özetten sonra kitabın yorumuna geçebiliriz yavaştan; Muazzez Hanım, kitabında Sümer tabletlerinde geçen ve anlatılan hikayelerin, öz itibari ile Tevrat, İncil ve Kur’an’da geçen anlatılar ile benzerliklere sahip olduğunu ifade etmektedir. Bu benzerlikler Muazzez Hanım’ın dikkatini çekmiş ve Sümerlilere ait bu hikayelerin veya gerçeklerin diğer din kitaplarına alınarak aslında Sümerlilerin hikayelerinin günümüze kadar taşındığını ispat etmeye çalışmıştır.

Peki hangi hikayelerden bahsediyor? kısaca bakalım.

Sümerlilere ait kil tabletlerde “Yaratılış” ve “Tufan” hikayelerini görebiliyoruz. Biz ikincisine bir göz atalım;

Sümer Tabletlerinde “Tufan” için şöyle diyor; Tanrılar, insanların çok ses çıkarttığını ve yok edilmesi gerektiğini söylüyor. Bunun için “tufan” oluşturulacak ve insanların kökü kazınacak. Tabi “Tufan” meydana gelmeden önce bir Tanrı insanlara acıyor ve duvarın arkasından bir insana gemi yap diye sesleniyor. Burada bahsedilen konu Kur’an’da geçen Nuh peygambere inen vahiydir. Kur’an’da Nuh peygamberin ne zaman yaşadığından bahsedilmemektedir. Belli ki Nuh peygamber Sümerlilerden önce yaşamış ve tufan yine Sümerlilerden önce gerçekleşmiştir. Ve en önemlisi tufan olayı -o zaman yazı olmadığı için- kulaktan kulağa aktarılmış ve Sümerliler zamanında yazıya geçirilmiş olmalı.

Yine kitapta, Kur’an’da geçen İbrahim, Lut, Eyüp ve Musa peygamberlerin anlatılarına benzer hikayelerin tabletlerde geçtiğini ve daha fazlasını kitaptan öğreniyoruz. Aslında, kitabın “içindekiler” kısmına bakılırsa hangi konulara değinilmiş daha iyi görürüz.

Gelelim kitap yorumuna; Muazzez İlmiye Çığ, Sümer tabletleri ile ilgili bilgi birikimini aktarıyor ve bana göre bu çok değerli. Dini kitaplar ile yaptığı bilgi kıyaslamaları farklı bir bakış açısı katmakla beraber tartışmalara çok açık. Biraz açayım; ilk olarak, “kültür” bir etkileşim işidir ve günümüze kadar gelen Sümer adetleri dahil bir çok kültürün günümüze kadar yansımaları olduğuna inanıyorum. İkinci olarak, Sümerler döneminde ve öncesinde başka peygamberler geldiğini düşünürsek, Nuh peygamber gibi, dini kitaplarda bu peygamberlerin ve hayatlarının konu edilmesi olağandır ve illaki Sümer metinlerinden dini kitaplara alınmış olduğunun düşünülmesi bana hatalı gelmektedir. Ama bununla beraber Sayın Çığ’ın, emek verip günümüzde de devam edegelen dini ve kültürel motiflerin eski kaynaklardaki kökenlerine ulaşmasını ve bize aktarmasını takdirle karşılıyorum.

Sayın Çığ’ın kendi tecrübelerini ve düşüncelerini içeren kitap farklı bakış açısıyla bakmak isteyenlere yol gösterebileceğini düşünüyorum. Okuması kolay ve akıcı bir kitap. Ancak herkese hitap etmeyebilir bu yüzden kitabın içerdiği konulara ilgi duyanların okuması daha iyi olur. Ve son olarak okuyucu bazı tartışmalı konularda kendi cevap vermeli veya bulmalı diye düşünüyorum. Herkese keyifli okumalar diliyorum!

Not: Sayın Çığ ile çekilen belgeselleri izlemenizi tavsiye ederim;
1- “Muazzez İlmiye Çığ ile Sümere’e yolculuk” isimli 8 bölümlük belgesel – Serkan Koç, Kam Film,
2- “Son Sümer Kraliçesi” adlı belgesel – Serkan Koç, Kam Film,

Künye

Yazar: Muazzez İlmiye Çığ

Sayfa sayısı: 110 sayfa

Yayınevi: Kaynak Yayınları

İçindekiler

1- Önsöz, sayfa-7
2- Giriş, sayfa-9
3- Sümer Dini, sayfa-15
4- Dinlerin Karşılaştırılması, sayfa-17
5- Baş Örtme, sayfa-33
6- Tek Dil ve Babil Kulesi, sayfa-39
7- Yaratılış, sayfa-40
8- Adem’in Cennetten Kovulması, sayfa-46
9- Suların Kana Çevrilmesi Konusu, sayfa-53
10- Tufan, sayfa-55
11- Eyüp Peygamber Hikayesi, sayfa-63
12- Kur’an’daki Harut-Marut Meleklerinin Sümer’deki Kökeni, sayfa-78
13- Sümer Tabletlerinde, Tevrat’ta, İslam Hadislerinde ve Kumran Metinlerinde Aynı Söylence, sayfa-86
14- İbrahim Peygamber, Karısı Sara’yı Neden Firavun’a Sundu?, sayfa-86
15- İslam Hadislerinde İbrahim-Firavun Olayı, sayfa-88
16- Sara, Bu Kez Kral Horkanos’la, sayfa-89
17- Sümer’de Kutsal Evlenme, sayfa-91
18- Kur’an’daki Sara, sayfa-93
19- Lut Peygamber Kızlarıyla Neden Yattı, sayfa-96
20- Eşcinselleri Yola Getirmek İçin, sayfa-97
21- Kızları Lut’tan Hamile, sayfa-99
22- Tek Tanrılı Din Kitaplarının Yazılış Öyküsü, sayfa-101
23- Ek: Sümer Efsaneleri Yazılı Tabletlerden Örnekler, sayfa-85

Arka kapak

Muazzez İlmiye Çığ, 1914 ylında Bursa’da doğdu. 1931’de İlkokul öğretmeni oldu ve Eskişehir’de 4,5 yıl öğretmen olarak çalıştı. 1936’da, yeni açılan Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne girdi. Fakültenin Sumeroloji Hititoloji ve Arkeoloji bölümlerindeki eğitimini 1940 yılında tamamlayan Çığ, İstanbul Arkeoloji Müzelerine Çiviyazıları uzmanı olarak atandı. Müzede bulunan Sumer, Akad, Hitit dillerinde yazılmış 74 bin çivi yazılı belge üzerinde 33 yıl çalıştıktan sonra emekli oldu. Yurtiçinde ve yurtdışında çok sayıda bilimsel kitabı, makalesi yayımlandı. Muazzez İlmiye Çığ, Sumer kültürü üzerindeki çalışmalarını bugünde sürdürüyor. Yazar bu kitapta, Sumer dini ve edebiyatından Yahudilik, Hrsitiyanlık ve Müslümanlığa; bu dinlerin kutsal kitaplarına ulaşan etkileri ve konuları, belgeleriyle ve karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır. Sumerliler, bu dinlerin çıkışından yüzlerce hatta binlerce yıl önce, siyasal yaşamlarını yitirmişlerdi. Ancak, Sumerliler, icat ettikleri ve istenileni yazacak biçimde geliştirdikleri yazılarıyla, Ortadoğu kavimlerini etkileri altına almışlar ve bu etki Batı dünyasına kadar uzanmıştır..